විමංසා

එක්සත් ජාතින්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ විශ්ව ප්‍රකාශනයේ වැදගත්කම

 

       1948 දී හදුන්වා දෙනු ලැබු එක්සත් ජාතින්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් පිලිබඳ විශ්ව ප්‍රකාශනය මගින් ලෝකයේ එහි සමාජිකත්වය දරන සෑම රටකම අයිතිවාසිකම් බෙහෝ දුරට ආරක්ෂා වීම දැක ගත හැකිය. මෙම විශ්ව ප්‍රකාශනය තුළ 

සෑම පුද්ගලයෙකුම මෙහි අන්තර්ගත වීම හා විශ්විය භාවය අඩංගු වීම වගන්ති 28 කම සෑම අයිතිවාසිකමක්ම එක හා සමානව වැගත් කමකින් යුක්තව හදුන්වා දී තිබීමඅයිතිවාසිකම් සීමා කළ නොහැකි බව හා පුද්ගලයෙකුගෙන් උදුරා ගත නොහැකි අයිතිවාසිකම් තිබීම. අයිතිවාසිකම් වල පවත්නා මනා අන්තර් සම්බන්ධතාව යනාදී මුලධර්ම දක්නට ලැබේ.

මීට අමතරව විශ්ව ප්‍රකාශනය මගින් මානව අයිතිවාසිකම් වලට වැගත්කමක් හා පිළිගැන්වීමක් ලබා දී තිබේ.

ඒ අනුව, 

■ ගරුත්වය

■ යුක්තිය

■ පිළිගැනිම

■ සමානාත්මතාව

මෙමගින් තහවුරු කරනු ලැබ තිබේ. 

මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව විශ්ව ප්‍රකාශනය හදුන්වා දිමෙන් අනතුරුව එහි වැදගත්කම් රාශියක් හදුනාගත හැකිය. එම වැදගත් කම් පහත සඳහන් ආකාරයට සඳහන් කළ හැකිය පොදුවේ ගත් විට මෙම මානව හිමිකම් තුළින් විශාල වැදගත්කම් රාශියක් ලැබී තිබෙන බව දක්නට ලැබේ.

මානව අයිතිවාසිකම් සම්බන්ධව විශ්ව ප්‍රකාශනයක් ගොඩනැගුනු පමණින් සහ පිළිගත් පමණින් මානව අයිතිවාසිකම් විශ්ධ්යකරණය සාර්ථක යැයි පිළිගත නොහැකිය. අනිවාර්යෙන්ම මේ සඳහා මෙහි ප්‍රායෝගික භාවය විමසිව යුතුය. මෙම අයිතිවාසිකම් පවතින ආණ්ඩුවල ස්වරූපය අනුව හෝ අණ්ඩුවල අර්ථකථනය  අනුව මෙහි සාර්තකත්වය නිගමනය කළ නොහැකිය. මෙම අයිතිවාසිකම් දේශසීමාවන් තුළ පවතින ක්‍රියාත්මක වන ආගම් දේශපාලනය ආදිය මත තම ව්‍යවස්ථාවන්ට ඇතුළත් කරනු ලැබුන විට යම් යම් වෙනස්කම් සිදුවිය හැකිය ඒ අනුව ශ්‍රි ලංකාව, ඉන්දියාව, ඇමරිකාව, චීනය, ආදී රටවල ව්‍යවස්ථාව තුළ අඩංගු වු මනාව අයිතිවාසිකම් සංක්ෂිප්තව යම් යම් වෙනස් කම් පවති.

ඒ කෙසේ වෙතත් මානව හිමිකම් විශ්ව ප්‍රකාශනය තුළ සුවිශේෂි  වැදගත්කම් රැසක් හදුනා ගත හැකිය.

විශ්ධ්ය මානව අයිතිවාසිකම් මුල් වරට හදුනාගනු ලැබීම. fටී අනුව ලෝකය පුරා මානව අයිතිවාසිකම් ආරම්භ වන ලද්දේ  මානව හිමිකම් පිළිබඳව විශ්ව ප්‍රකාශනය හදුන්වා දීමෙන් අනතුරුවය. ඒ අනුව මෙහි සුවිශේෂිම වැදගත් අවස්ථාව  වශයෙන් මෙය හදුන්වා දිය හැකිය.

“ ලොක්යෙහි පවත්නා නිදහස , යුක්තිය, හා සාමය යන්නෙහි පදනම මිනිස් පවුලේ සියලු දෙනාගේම සහජ ගරුත්වය සහ අන්සතු කළ නොහැකි සම අයිතිවාසිකම් පිළිගැනිම වන හෙයින්ද...” යනුවෙන් පුර්විකාවේ සදහන් කිරීමෙන් ඊට පෙර දශකය තුළ ඇති වු පළමු හා දෙවන ලෝක යුද්ධ ඇතුළු අති බිහිසුණු ව්‍යසනයන් මගින් ඉතා ගැඹුරින් මානව වර්ගයාගේ හෘද සාක්ෂිට පීඩාවට ලක් කළ බව දනවයි. මෙවැනි ක්‍රියාවන් මගින් වල්වැදුණු මානවයාගේ හෘද සාක්ෂිය යුක්තිය සහ සාමය යන තත්ත්වයන්ගෙන් පෝෂණය කිරීමට විශ්ව ප්‍රකාශනය පදනම දමනු ලබයි. ඒ සඳහා අවශ්‍ය පසුබිම පහත පරිිදි විශ්ව ප්‍රකාශනය මගින් ඇති කරනු ලබයි.

“යුක්තිය සහ සාමය යන තත්ත්වයන්ගේ පදනම මිනිස් පවුලේ සියලු දෙනාගේම සහජ ගරුත්වය සහ අන්සතු කළ නෙහැකි සම  අයිතිවාසිකම් පිළිගැනිම” ආදී වශයෙන් විශ්ව ප්‍රකාශනය තුළ දක්වමින් මානව අයිතිවාසිකම් යන්න විශ්විය කාලයක සිටිමින් ආරක්ෂා කරලීම මගින් මනාව ප්‍රත්‍යක්ෂ වේ. ප්‍රථමයෙන්ම එය අගය කළ යුතුමය. මෙහිදී “මානව පවුල’‘ යන්න තුළින් සර්ව සාධාරණත්වය මනාව ගැඹුරින් අවාධාරණය කර  තිබේ. පළමු හා දෙවන වගන්ති ඔස්සේද මෙම තත්වය ඉදිරියට ගෙන යනු ලබන අතර භේද භින්නභාවයෙන් තොරව මානව සහෝදරත්වය යටතේ මානවයකු වීම නිසාම පුද්ගලයෙකුගේ ගරුත්වය සහ අයිතිවාසිකම්  සුරක්ෂිත කිරීමට ශක්තිමත් පදනමක් දමනු ලබයි.

එමෙන්ම යහ පාලනය පිළිබඳව මෙමගින් අවධාරණය කර තිබේ. දුෂ්ට පාලනයට විරුද්ධව පවතින්නේ ක්‍රියාමාර්ග මර්ධනය කිරීමට සහ නැති කිරීමට ගනු ලබන යහ පාලන ක්‍රියාමාර්ග විශ්ව ප්‍රකාශනයෙහි දක්වා තිබීමද තවත් එක් වැදගත් කමකි.

උදා:- ලාංකාවේ 1971 කැරැල්ල  (දුෂ්ට පරිපාලනය)

1958 හර්තාලය (මානව අයීතින් කඩවීම)

විශ්ව ප්‍රකාශනය මෙලෙස තත්වයන් ඇති නොවන්නට මාර්ගය සකස් කර ඇත. එමෙන්ම 6,7,8 වගන්ති මගින් යහ පාලනයට උපදෙස් දෙනු ලබන අතර මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය  වන විට එක්සත් ජාතීන් මැදිහත් වී අර්ථික සම්බාධක පනවනු ලැබේ. උදාහරණ වශයෙන් රුවන්ඩාව, සෝමාලියාව, ඉරානය, ඇන්ගෝලියාව, ආදී රටවල එක්සත් ජාතින් විසින් ආර්ථික සම්බාධක පනවනු ලැබීම දැක්විය හැකිය. මෙමගින් උත්සහ කරනුයේ සෘජුව හෝ  වක්‍ර ලෙස අයිතිවාසිකම් සුරැකීමටයි. එමෙන්ම පළමු සහ දෙවන  වගන්ති මගින් විවිධ භේදභින්නතා මත උස් පහත් වීම් වැළැක්වීමට කටයුතු යොදා තිබිණි එබැවින් ලෝකයාට සුබවාදි වතාවරණයක් හිමිවීමද මෙහි වැදගත් කමක් ලෙස හදුනා ගත හැකිය. 

උදා:- දකුණු ආප්‍රිකා ඇගයිම් ප්‍රතිපත්තිය

(මෙයට සදාචාරාත්මක පදනම දෙවන වගන්තිය දක්වයි.)

      එමෙන්ම මානව අයිතිවාසිකටී සුරක්ෂිත කරලීමට රාජයන් යම් ආකාරයක බැදීමකට හෙවත් වගකීමකට ලක් කර තිබේ. පුර්විකාවට පෙර වගන්තිය මගින් එය සිදු කර තිබේ. සම්මුති, ප්‍රඥප්ති, ප්‍රකාශන එළිදැක්වීමට  අවශ්‍ය මානව අයිතවාසිකම්  නිර්මාණය කරනු ලැබිණ. රට රටවල ආණුඩු ක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට මානව අයිතිවාකම් ඇතුළත් කිරීමටත්, මෙම විශ්ව ප්‍රකාශනය හේතු සාධක වීම මෙහි වැදගත්ම ලක්ෂණයකි.

     සියලු ජාතීන් සහ ජනතාව අත්පත් කරගත යුතු පොදු ප්‍රමිති මලාවක් මාවන හිමිකම් මගින් හදුන්වා දි තිබිමද මෙහි වැදගත් ලක්ෂණයක් ලෙස හදුන්වා දිය හැකිය. ලෝකය පුරා පැතිරි පවතින ගැටුම් මගින් ජිවිත හානි, අවතැන්වීටී, සරණාගත වීම්, වැනි තත්ත්යන් ද ඇති වන අතර මෙවන් සොල්දාදුවන් බිහිවීමද ආදී තත්වයක් ඇති වන අතර මෙවන් තත්ත්වයක් ලොව තුළ ක්‍රියාත්මක වන විට පොදු ප්‍රමීතින් මලාවක් මානව හිමිකම් මගින් හදුනාදීම වැදගත් වේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය විසින් අදහස් ඉදිරිපත් කරන ලද අතර ඒ සඳහා සමාජික රාජ්‍යයන් විශාල සංඛ්‍යාවක් තම කැමැත්ත පල කරතිබෙන බව දැක්ගත හැකිය. මෙයද මානව හිමිකම් විශ්ව ප්‍රකාශනය තුළින් ලද තවත් එක් වැදගත් කමක් ලෙස මෙය හදුන්වා දීය හැකිය.

එමෙන්ම අරිස්ටෝටල් හා ප්ලේටෝ වහල්භාවය සමාජයට අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් යැයි සාධාරණිඛරණය කරන ලදී. නමුත් මෙලෙස සිදු නොවිය යුතු බව විශ්ව ප්‍රකාශනය තුළ අඩංගුව පවතින 3-4 වගන්ති මගින් දක්වා තිබේ. එමෙන්ම විශ්ව ප්‍රකාශනයේ 22-27 දක්වා පවතින වගන්ති මගින් ආර්ථික සමාජීය හා සංස්කෘතිමය තත්ත්වය පිළිබඳව තහවුරු කරන ලද අතර 23(1) වගන්තිය මගින් රැකියා තෝරා ගැනිම පිළිබඳව අර්ථ දක්වනු ලබයි. මෙම කරුණු ද එක්සත් ජාතින්ගේ විශ්ව ප්‍රකාශනයෙහි වැදගත්කම් ලෙස හදුනා ගත හැකිය.

පුද්ගලයා හට පවතින  දේශපාලන  අයිතිය යටතෙහි,

 තමා කැමති දේශපාලන පක්ෂයට බැඳිමට

 තමා කැමති දේශපාලන සංවිධානයක් පිහිටුවීමට

 තමා කැමති දේශපාලන පක්‍ෂයකට තම මනාපය ලබා දීමට

 තමා කැමති දේශපාලන සංවිධානයකට ආධාර කිරීම

ආදී ලෙස අයිතීන් දක්නට ලැබේ.

      මානව අයිතිවාසිකම් ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සුරක්ෂිත කරලිම මෙහි ප්‍රධාන ගෞරවය එක්සත් ජාතින්ගේ සංවිධානයට හිමිවිය යුතුය. දෙවන ලෝක යුද්දය හමුවෙහි සිදු වු අතිමහත් ජිවිත හානි මෙන්ම දේපල හානි දෙසද අවධානය යොමු කළ රටවල් විසින් එක්සත් ජාතින්ගේ විශ්ව ප්‍රකාශනය හදුන්වා දෙන ලදී.

      මෙලෙස මනුෂ්‍යයෙකු ලෙසින් ලොව උපන් ජනයාට මනුෂයෙකු ලෙස මිහිතලය මත කිසිදු වෙනස්කමකට භාජනය නොවී ජිවත්වීමට ඇවැසි පසුබිම මෙන්ම තමන්ට හිමි අයිතින් මොනවාද යන්න හදුනා ගැනමටද මෙම විශ්ව ප්‍රකාශනය හරහා අවස්ථාව නිර්මාණය වේ. මෙම තත්වය ද මානව හිමිකම් පිළිබඳව විශ්ව ප්‍රකාශනයෙහි වැදගත් කමක් වශයෙන් සැලකිය හැකිය.

     මේ අයුරින් එක්සත් ජාතින්ගේ මානව හිමිකම් පිළිබඳ විශ්ව ප්‍රකාශනයේ වැදගත්කම පිලිබඳව සඳහන් කළ හැකිය

.